تفاوت تلف با اتلاف: در تلف،مبیع خود به خود از بین می رود و کسی مقصر نیست(سیل،زلزله و…) اما در اتلاف،کسی مال را از بین می برد و مستقیم ضرر می رساند.

اگر شخصی مبیعی که فروخته شده اما هنوز تسلیم نشده را از بین ببرد سه حالت قابل تصور است:یا بایع مبیع را از بین می برد یا مشتری آن را تلف می کند و یا شخص ثالث.

درصورتیکه بایع،مبیع را از بین ببرد بیع منفسخ نمی شود و بحث ضمان معاوضی منتفی است؛زیرا در ضمان معاوضی،بایع نباید تقصیر داشته باشد.

در این حالت مشتری می تواند دو کار انجام دهد: با بایع را الزام به مثل یا قیمت مبیع نماید اونم (قیمت روز اداء) و یا معامله را فسخ و ثمن را مطالبه کند(خیار تعذّر تسلیم)مشتری مختار است از هرکدام از این دو راه استفاده کند اما بهتر آن است اگر قیمت مبیع افزایش یافته از راه اول استفاده کند و اگر قیمت کاهش پیدا کرده از راه دوم استفاده کرده و معامله را فسخ کند و ثمن را مطالبه کند.

درصورتیکه مشتری،مبیع را تلف کرده باشد طبق حقی بر بایع ندارد.

*استثنا:اگر بایع،مشتری را فریب داده باشد،در اصطلاح در اثر غرور،سبب اقوی از مباشر است؛که در این صورت بایع باید مبیع را به مشتری برگرداند.

سومین حالت درصورتی است که شخص ثالث،مبیع را تلف کرده باشد که در این صورت بیع منفسخ می شود و هر مالی به مالک آن برمی گردد(مبیع بایع که از بین رفته اما ثمن که موجود است باید به مشتری برگردانده شود)

بایع نیز می تواند به شخص ثالث رجوع کرده و از او بخواهد ضرر را جبران نماید.